Landencrisis

Afgelopen maand zijn de financiële markten in de greep van de schulden van onder andere Griekenland, Spanje, Portugal en Ierland. Er heerst paniek op de beurzen: aandelenkoersen zijn in korte tijd flink gezakt. Dit alles ondanks een fors noodpakket van maar liefst 720 miljard. Wat is er nu precies aan de hand?

Beurzen weer omlaag
Na de bankencrisis, dreigt nu ook een landencrisis. Daar schrokken beleggers van en daardoor gingen in korte tijd wereldwijd de aandelenkoersen fors omlaag. De eerste week van mei daalde de Amsterdamse beursindex (AEX) bijvoorbeeld met maar liefst 9,7%. Ook afgelopen week daalden de aandelenkoersen flink.

Landen in de problemen
Griekenland heeft, net als vrijwel alle westerse landen, een overheidsschuld. Door de kredietcrisis en de economische neergang die daarop volgde, hebben westerse landen extra veel geld uitgegeven (o.a. steun aan banken), terwijl er minder geld binnenkwam (als het economisch minder goed gaat, komt er ook minder belastinggeld binnen). Daardoor is in veel landen de overheidsschuld toegenomen. Dat is op zich nog niet zo erg, als de vooruitzichten dusdanig zouden zijn dat op korte termijn de situatie weer omgekeerd is: namelijk dat de overheid geld overhoudt om de extra schulden weer af te lossen. In Griekenland leek het er steeds meer op dat dat laatste niet meer voor zou gaan komen. De Griekse schuld is namelijk groter dan het totaal wat alle Grieken samen verdienen en bezuinigingen lijken voor de Griekse werknemers onacceptabel gezien de gewelddadige stakingen afgelopen maand. Een grote kans dus dat als je aan een dergelijke partij geld uitleent, het vervolgens niet meer (volledig) wordt terugbetaald. Daarom wilden beleggers (niet zozeer de speculanten, zoals politici willen doen geloven) alleen nog geld uitlenen als ze daarvoor een hogere rentevergoeding kregen. In plaats van 3% rente per jaar voor een 10-jarige lening (zoals in Nederland), zou er in Griekenland bijna 10% rente betaald worden door de overheid. Een dergelijk hoge rente zorgt voor nog meer geldproblemen voor Griekenland en dus voor nog meer risico voor beleggers in Griekse staatsschuld. Daardoor zal de te betalen rente voor de Griekse overheid weer hoger worden. Er ontstaat dan dus een negatieve spiraal.
Bovenstaande geldt ook voor landen als Spanje, Portugal, Ierland, Italië, Frankrijk, België. En buiten de eurozone ook voor het Verenigd Koninkrijk, Japan, Amerika. Griekenland is slechts de eerst van de rij. Genoeg problemen dus voor een wereldomvattende landencrisis. Vandaar dat er actie nodig was (en is) om de crisis aan te pakken en waar mogelijk bij te sturen om tijd te winnen. Daarvoor hebben de Europese regeringsleiders eerder deze maand grof geschut ingezet.

Megagroot hulppakket
Samen met het Internationaal Monetair Fonds (IMF) verklaarde de Europese Unie (EU) zich bereid om 720 miljard (720 000 000 000 euro) klaar te zetten om landen in nood te helpen. Eurolanden die niet in geldnood verkeren, zoals Duitsland en Nederland, hebben zich bereid verklaard om garanties af te geven op de leningen van de probleemlanden zoals Griekenland, Portugal, Ierland en Spanje. Het Nederlandse deel beslaat ongeveer 33 miljard euro aan garanties. Indien een euroland zich door geldproblemen niet aan de afspraken kan houden, is Nederland gedwongen fors te betalen.
Nederland leent nu ook 4,7 miljard uit aan Griekenland.

Waarom helpen we landen zoals Griekenland?
In Griekenland, Italië, Spanje en Portugal krijgen ambtenaren een dertiende en veertiende maand als bonus. Bovendien is in bijvoorbeeld Griekenland de gemiddelde pensioenleeftijd veel lager dan hier in Nederland (53 tot 61 jaar). Waarom zouden zuinigere landen zoals Nederland en Duitsland deze luilekkerlanden gaan redden?
Allereerst om de stabiliteit in de eurozone te behouden. Als Griekenland niet geholpen wordt, dan zullen andere landen ook niet geholpen worden. Eerdergenoemde negatieve spiraal zal dan versneld gaan gelden voor de meest zwakke eurolanden waardoor telkens meer landen in de problemen zullen komen.
Maar een niet onbelangrijke reden om de probleemlanden te helpen zijn natuurlijk de financiële belangen die spelen. Banken, verzekeraars en pensioenfondsen uit de hele wereld, dus ook uit Nederland/Duitsland/Frankrijk, hebben veel geld uitgeleend aan de Zuid-Europese landen. Nederlandse banken hebben bijvoorbeeld alleen al 151 miljard euro (!) aan schulden uitstaan aan de overheden en bedrijven van Griekenland, Spanje en Portugal. ABP, het grootste pensioenfonds van Nederland, heeft 2,3 miljard aan Griekse staatsobligaties. Als deze landen in betalingsproblemen komen, dan kost dat deze banken, verzekeraars en pensioenfondsen erg veel geld. Banken en pensioenfondsen zullen dan opnieuw in problemen komen. Een tweede banken- en kredietcrisis zal dan optreden. Niet helpen kost dus waarschijnlijk nog meer geld dan wel helpen.
Hetzelfde geldt voor het uitstappen uit de euro. Als Nederland, samen met enkele sterke landen, uit de euro stapt, dan kost dat banken en pensioenfondsen veel geld omdat daardoor Zuid-Europa zeker failliet gaat.

Probleem opgelost?
Gelukkig heeft de Europese Unie nu (eindelijk) actie ondernomen. Na bekendmaking van het megasteunpakket, veerden de aandelenkoersen flink op. De acute problemen zijn even opgelost. Het steunpakket zal een groot deel van de schuldbehoefte van de genoemde probleemlanden voor de aankomende twee jaar dekken. Maar de belangrijkste vraag is of de Zuid-Europese landen in staat zullen zijn om een geloofwaardig bezuinigingsprogramma af te kondigen én uit te voeren zodat daarna de hulp niet meer nodig zal zijn. Daarbij zal ook meegenomen moeten worden dat de pensioenvoorzieningen in veel Europese landen nog niet voorbereid zijn op de aankomende vergrijzingsgolf. De hoogste baas van de Europese Centrale Bank, Jean-Claude Trichet, stelde dan ook terecht dat de Europese economie zich in de moeilijkste situatie bevindt sinds de Tweede, mogelijks zelfs de Eerste Wereldoorlog. Wordt vervolgd…

In een volgend artikel meer over de mogelijke gevolgen van bovenstaande op uw pensioen en het spaargeld op uw eurorekening. Heeft u nu al daar vragen over? Mail dan even naar vanDal@invest.nl. Wellicht interessant om uw vraag in een volgend artikel te bespreken.

Momenteel geen aanverwante artikelen.

1 reactie

  1. h.wolthuis zegt:

    uw gegevens van het ABP zijn verouderd!!!!!!!!!!!

    http://www.pensioenfonds.biz/?p=519

    In 2009 had het grootste pensioenfonds van Nederland nog euro 2,3 mrd belegd in Grieks staatspapier. In 2010 was dat nog maar euro 500 mln, waarmee Griekenland uit de top tien van beleggingen in obligaties duikelde

Geef een reactie